۴۵ سالگی روز جمهوری اسلامی از ۱۰ منظر/ شد جمهوری اسلامی به پا/ که هم دین دهد هم دنیا به ما
تاریخ انتشار: ۱۲ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۳۷۸۱۴
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- جای خوش وقتی است که در تبلیغات شهری کنونی شهرداری با گرایش اصول گرایی درباره مناسبت امروز - ۱۲ فروردین- روز جمهوری اسلامی بر عدد ۹۸ درصد (آرای موافق در همه پرسی ۱۰ و ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ خورشیدی- ۴۵ سال قبل) تاکید و در کنار آن از شکلک قلب هم استفاده شده یعنی با رابطه عاطفی و نه بر اساس جبر و زور تشکیل شده و از این حیث با تفسیر آقای علم الهدی متفاوت است که درباره اکثریت شهروندان که در انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ به دلایل مختلف ( از جمله بی اثر شدن نهاد مجلس یا رد صلاحیت ها یاترجیح معیشت بر سیاست یا نومیدی از تغییر و اصلاح) شرکت نکردند به گونه ای سخن گفت که انگار قرار است بی توجه به خواست اکثریت بین خودشان اکثریت- اقلیت ایجاد کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
معنی دیگر سخن احمد علم الهدی این است که با مالیات همه و پول نفت متعلق به همه اما بی توجه به خواست اکثریت!
تابلوهای شهرداری تهران خوش بختانه با این دیدگاه کاملا متفاوت است.
باری، امروز ۱۲ فروردین است و به خاطر همین تعطیل اعلام شده اما در سکوت کامل برگزار می‌شود و در واقع هیچ آیینی ندارد و اعلام تعطیلی آن تنها تعطیلات نوروز در هفتۀ دوم را تثبیت کرده است.
شگفتا که ایدئولوگ‌های حکومت تازه، سیزده‌به‌در را خرافی می‌دانستند از جمله پدر آقای علی مطهری و به این صرافت نیفتادند که وقتی ۱۲ فروردین در کنار ۱۳ تعطیل می شود ۱۳ به در بیشتر تثبیت می شود و انصافا بعد از انقلاب تعطیلات نوروزی بیشتر تثبیت شد و حالا سیزده چنان محکم و بتون آرمه شده که تکان نمی خورد.
مناسبت 12 فروردین، «روز جمهوری اسلامی ایران» است و چنانچه اشاره شد قرار گرفتن آن در پایان نوروز این روز را مثل 29 اسفند -روز ملی شدن صنعت نفت- در واپسین روز سال به بخشی از عید تبدیل کرده و مناسبت آن کمتر به یاد می‌آید.
البته یک قرائت نیز که به مرور دست بالاتر را پیدا کرده چندان علاقه‌ای به دو اصطلاح مدرن "جمهوری" و "همه‌پرسی" ندارد و شاید اگر چندان در 12 فروردین درنگ نمی‌کنند از آن رو باشد که مشارکت بالای 90 درصد با ریزش مشارکت به زیر ۴۱ درصد و در شهرهای بزرگ کمتر و تازه با احتساب آرای باطله به چشم نیاید.
در ۴۵ مین سالروز ۱۲ فروردین که بی شک اکثریت باشندگان کنونی تجربه مستقیمی از آن نداشته اند و اگر بوده اند زیر سن قانونی برای رای دادن این نکات را می توان یادآور شد با این پوزش که اگر برخی را در بعضی سال های گذشته آورده ام به حساب تکرار نگذارند چون چاره ای نیست:
1. دهم و یازدهم و نه نوازدهم/ همه‌پرسی (واژۀ برساختۀ داریوش آشوری به‌جای رفراندوم) در روزهای 10 و 11 فروردین 1358 خورشیدی برگزار شد نه 12 فروردین. در این روز نتیجه اعلام شد و رهبری فقید انقلاب، تأسیس جمهوری اسلامی ایران را در پی آن رفراندوم رسماً اعلام کردند.
ایران، کشوری قدیم است و هرگز مستعمره نبوده و در زمره معدود کشورهایی که روز استقلال ندارد و از این رو قرار بود 12 فروردین روز ملی ایران باشد و سران خارجی این روز را تبریک بگویند اما عملا کارکرد آن به 22 بهمن انتقال یافته حال آن که 22 بهمن، سلبی است چون حکومت پادشاهی را برانداخته و 12 فروردین ایجابی است چون تأسیسی است.
2. چرایی رفراندوم بعد از دو ماه/ رهبر فقید انقلاب می‌توانست در بامداد 23 بهمن 1357 فرمان تشکیل جمهوری اسلامی را صادر کند اما چنین نکرد و ترجیح داد این تأسیس با برگزاری رفراندوم و بر پایۀ مراجعۀ مستقیم به آرای عموم مردم در سراسر ایران و در تمام شهرها و روستاها باشد.
شاید به این خاطر که انقلاب بیشتر در شهرهای بزرگ جریان داشت و نسبت مشارکت‌کنندگان و حاضران در خیابان با همۀ جمعیت ایران به دقت مشخص نبود و به لحاظ بین‌المللی نیز همه پرسی مشروعیت‌زاتر است تا تظاهرات اعتراضی ولو مانند راه‌پیمایی‌های تاسوعا و عاشورای 57 چشم‌گیر و در حد همه‌پرسی بوده باشد.
همه‌پرسی -خاصه اگر با نظارت بین‌المللی باشد- جای هیچ چون‌و‌چرا باقی نمی‌گذارد ضمن این که در فرمان نخست‌وزیری مهندس بازرگان و قبل از پیروزی انقلاب هم به این مأموریت اشاره شده بود. (در حکم آمده بود: انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی).
3. بی سابقه در تاریخ ایران/ در تاریخ ایران هرگز سابقه نداشته حکومت جدید با همه‌پرسی مستقر شده باشد. مراجعه به نظر نخبگان مانند کاری که نادر در دشت مغان انجام داد البته پیشیینه دارد اما برگزاری رفراندوم امری کاملا مدرن است. چرا که تا قبل از الغای نظام ارباب رعیتی اساسا عوام محلی از اعراب نداشتند. چندان که خود انقلاب بسیار کم تلفات و سریع هم امری مدرن بود.
تاریخ ایران، تاریخ سلطۀ ایل‌ها و آل‌ها‌ست که از حاشیه به متن می‌آمده‌اند و پادشاهی را برمی‌انداختند و رییس ایل جدید خود بر تخت می‌نشست.
اساسا خود رفراندوم در تاریخ معاصر هم چندان مسبوق به سابقه نیست.
به یاد آوریم یکی از دلایل مخالفت روحانیت سنتی با رفراندوم انحلال مجلس در دولت دکتر مصدق نه فقط سکوت قانون‌اساسی مشروطه که باور نداشتن به این وسیله به عنوان منبع مشروعیت حکومت بود چندان که 10 سال بعد در مخالفت با رفراندوم انقلاب شاه و ملت یا انقلاب سفید هم در نامۀ آیت‌الله گلپایگانی به شخص شاه به همین نکته استناد شد.
4. جمهوری دموکراتیک اسلامی/ عنوان پیشنهادی مهندس بازرگان نخست وزیر دولت موقت برای نام حکومت جدید و ظاهراً بر اساس مصوبۀ شورای انقلاب، «جمهوری دموکراتیک اسلامی» بود اما امام خمینی گفت : «جمهوری اسلامی، نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد». سخنی که هم پیشنهاد بازرگان و افزودن واژۀ «دموکراتیک» را رد می‌کرد و هم خواست نیروهای سنتی را که با واژۀ «جمهوری» میانه نداشتند و خواستار تشکیل «حکومت اسلامی» یا «حکومت عدل اسلامی » بودند.
اصرار بازرگان بر افزودن واژۀ دموکراتیک اگرچه به خاطر نگرانی از قرائت‌های غیر دموکراتیک بود اما ضرورتی نداشت چون در حکم نخست‌وزیری هم "تغییر نظام سیاسی به جمهوری اسلامی" آمده بود نه " جمهوری دموکراتیک اسلامی" ضمن این که صِرف نام حکومت، تضمین‌کنندۀ دموکراتیک بودن ساز‌و‌کارهای آن نیست کما اینکه در عنوان حکومت‌های توتالیتر یا کمونیستی در اروپای شرقی هم واژۀ «دموکراتیک» بود در حالی که چند پادشاهی در اروپا از قوی‌ترین دموکراسی‌های دنیا هستند و با پدیدۀ جمهوری‌های موروثی هم روبه‌رو شده‌ایم و بارزتر از همه «جمهوری دموکراتیک خلق کره» که به نام کرۀ شمالی می‌شناسیم که از کیم ایل سونگ به کیم ایل جونگ رسید و اکنون کیم جونگ اون حاکم است: پدربزرگ و پدر و نوه.
5. وزن کم و صدای بسیار/ رفراندوم جمهوری اسلامی وزن اندک گروه‌های مارکسیستی در جامعه را نیز به رغم سر‌و‌صدای فراوان آنان نشان داد. از این رو بی‌گمان اگر انواع دیگری از حکومت هم به رأی گذاشته می‌شد باز جمهوری اسلامی رأی می‌آورد نه جمهوری دموکراتیک خلق ونمونه‌های دیگر. در آن زمان البته رقابت اصلی با گفتمان چپ بود و صدای سکولارهایی چون مصطفی رحیمی و هما ناطق چندان شنیده نمی‌شد.
6. پیش فرض سابق/ در برگه‌های رأی فرض بر تغییر «رژیم سابق» بود بنا‌براین گزینۀ نظام سلطنتی عملا منتفی بود. ضمن این که در برگه آمده بود «که قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت». از این رو برخی خرده گرفتند که مادام که قانون اساسی تصویب نشده مردم نمی‌دانند جمهوری اسلامی چیست و بعدتر و بر اساس قانون اساسی جدید باید رأی گرفته شود. آنان بعدها یادآور شدند در آن زمان بحث ولایت فقیه مطرح نبود و در پیش‌نویس قانون‌اساسی هم نیامده بود و در مجلس خبرگان که خود جانشین مجلس مؤسسان شد افزوده شد.
در این بحث‌ها آنچه نادیده گرفته می‌شود اما کاریزما و نفوذ فوق‌العاده و اسطوره‌وار شخص آیت‌الله خمینی است که هر چه از توده‌های مردم می‌خواست انجام می‌دادند و وقتی روشن‌فکران منتقد هم مجذوب آن شخصیت شده بودند عامه جای خود داشت. کاریزمایی چنان که از لایه‌های سنتی هم کسی یارای آن نداشت تا بگوید زنان حق رأی ندارند. (سخنی که مشروطه خواهِ آزاده‌ای در اندازه و آوازۀ سید حسن مدرس هم کمتر از 60 سال قبل و در آغاز قرن با صدای بلند گفته بود).
جدای اینها تعبیر «تعرفۀ انتخاباتِ رفراندوم» در برگه‌ها نشان می‌دهد چقدر در این زمینه بی‌تجربه و تازه‌کار بودیم. چرا که انتخابات با رفراندوم متفاوت است و دو مقولۀ جدایند.
7. رای سه مقام اعدامی/ از نکات جالب رفراندوم که ۱۰ و ۱۱ فروزدین ۱۳۵۸ و نه ۱۲ فروزرنی ۱۳۵۸ برگزار شد این که سه تن از مقامات ارشد حکومت پهلوی که یک هفته بعد با حکم شیخ صادق خلخالی اعدام شدند (نخست وزیر، رییس مجلس و وزیر خارجه) هم در رفراندوم حاضر شدند: امیر عباس هویدا که 13 سال نخست وزیر بود و عبدالله ریاضی که 12 سال رییس مجلس شورای ملی و عباس‌علی خلعتبری وزیر خارجۀ سابق.
رفتار هویدا با آن دو متفاوت بود چون از اعلام رأی و این که آری انداخته یا نه خودداری کرد و مطابق تربیت اروپایی گفت «رأی، شخصی است» اما آن دو برگۀ آریِ خود را به خبرنگاران نشان دادند با این گمان شاید که نجات یابند. هر سه نفر طی ۷ تا ۱۰ روز بعد اعدام شدند!
8. ولایت فقها/ آیت‌الله گلپایگانی از مراجع ثلاث قم، در پیام تبریک بعد از رفراندوم از جمهوری اسلامی به عنوان «ولایت فقها» نام برد ولی امام خمینی اشاره‌ای به «ولایت فقیه» نکرد. بعدتر روشن شد تلقی برخی مراجع این بوده که حکومت تحت نظارت فقیهان منتخب مراجع اراده می‌شود. ایده‌ای که در قالب شورای نگهبان بدون انتساب به مراجع و با حکم مستقیم رهبری اجرایی شد.
9. از حالت تا ساعد و قزوه/ شاعر اولین سرود جمهوری اسلامی ایران*، ابوالقاسم حالت است که شهرت انقلابی و اسلامی نداشت و همین نشان می‌دهد انقلاب ایران تا چه حد مردمی بوده که اصراری بر قرائت‌های ایدیولوژیک وجود نداشته که محتوای سرودی رسمی را به شاعر غیر ایدیولوژیک سپردند.
این سرود که تا سال 1371 رسمیت داشت و برنامه‌های صدا و سیما با آن شروع می‌شد به خاطر زمان بیش از یک دقیقه و فرود ناگهانی در میانه -که تصور پایان آن را در شنونده ایجاد می کرد کنار گذاشته شد اما مصراع اول آن در خاطره‌ها مانده است:
شد جمهوری اسلامی به پا
که هم دین دهد هم دنیا به ما
به زبان ساده و دور از تفسیر و تعبیر می‌توان گفت: راز رأی 98 درصدی و انتظار مردم از جمهوری اسلامی ایران در همین چند کلمه نهفته است: «هم دین دهد هم دنیا به ما».
چون موسیقی این سرود بیش از یک دقیقه بود و مخاطبان را به اشتباه می انداخت و در جایی فکر می کردند تمام شده که نشده بود تغییر کرد و بعدی و فعلی سروده ساعد باقری است که دیگر در مراسم رسمی دیده نمی شود.
چند سال قبل علیرضا قزوه شاعر اصول گرا و متمایل به جریانات رادیکال خواستار سرودی حماسی و هیجانی شد. داستان همین سرود جمهوری اسلامی نشان می دهد که حاکمیت در این ۴۵ ساله سه دوره را پشت سر گذاشته است و کافی است ویژگی های ابوالقاسم حالت و ساعد باقری را با علیرضا قزوه مقایسه کنیم. مثل تفاوت های مهندس بازرگان و خاتمی با رییسی و رایفی پور شاید باشد. خوش بختانه همچنان سرود دوم برقرار است و اگرچه از ۱۴۰۰ به بعد شاهد دوران تازه ای هستیم اما به صرافت سرود سوم با لحن هیجانی تر و خودی تر نیفتاده اند.
10. خلط دو مفهوم/ کارنامۀ جمهوری اسلامی ایران را باید در روز جمهوری اسلامی بررسید و در 22 بهمن باید به اهداف انقلاب پرداخت اما این دو با هم خلط شده است. درست است که جمهوری اسلامی مولود انقلاب اسلامی است و مهم ترین شعار انقلاب هم «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بوده اما انقلاب، بار تخریبی و براندازی دارد ( فرو ریختن ساختمانی به قصد بنا کردن بنای تازه) و جمهوری اسلامی و نظام، ماهیت تأسیسی (احداث بنای جدید).
نظریۀ استمرار انقلاب البته به مرور به گفتمان مسلط تبدیل شده و واژۀ "نظام" تحت‌الشعاع آن قرار گرفته است. هر چند با این هدف بوده که حکومت اسیر مناسبات جهانی و مقررات بوروکراتیک و اداری نشود و روحیۀ شورانگیز خود را حفظ کند اما سبب شده انتقاد به عملکردهای کسانی که بعضا در انقلاب نقشی نداشته اند به حساب اصل انقلاب گذاشته شود و رسانه‌های برانداز که مخالف اصل انقلاب‌اند نیز میوه‌های خود را بچینند.
------------------------------
*متن کامل اولین سرود از این قرار بود:
شُد جمهوری اسلامی به پا
که هم دین دهد، هم دنیا به ما
از انقلابِ ایران، دِگر
کاخ ستم، گشته زیر و زِبَر
تصویر آیندۀ ما
نقشِ مرادِ ماست
نیروی پایندۀ ما
ایمان و اتحادِ ماست
یاری‌گرِ ما دستِ خداست
ما را در این نبرد، او رهنماست
در سایۀ قرآن، جاودان
پاینده بادا ایران
آزادی، چو گل‌ها در خاکِ ما
شکفته شد از خونِ پاکِ ما
ایران، فرستد با این سرود
رزمندگانِ وطن را درود
آیینِ جمهوریِ ما
پشت و پناه ماست
سود سلحشوری ما
آزادی و رفاه ماست
شام سیاهِ سختی گذشت
خورشید بختِ ما تابنده گشت
در سایۀ قرآن، جاودان
پاینده بادا ایران
کانال عصر ایران در تلگرام
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: روز جمهوری اسلامی ایران علیرضا قزوه ساعد باقری مهدی بازرگان امیر عباس هویدا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۳۷۸۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حاجی‌صادقی: دنیا در برابر عملیات وعده صادق کم آورد
نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران با اشاره به حمله موشکی سپاه به اسرائیل گفت: رهبری فرمودند جواب محکمی می‌دهیم این کار را انجام دادیم.با جسارت عملیات را آغاز کردیم و دنیا در مقابل این حرکت کم آورد. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، حجت‌الاسلام والمسلمین حاجی صادقی نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این یادواره، اظهارداشت: شهید مطهری یکی از محور‌های تلاشش این بود که سبک زندگی ما را سبک زندگی مومنانه کند.
وی با بیان اینکه این جلسه مناسبت‌های بسیاری از جمله بودن در محضر خانواده شهدا و بحث شهید مطهری، هفته عقیدتی سیاسی و هم بحث وضعیت روز و عملیات وعده صادق دارد، ضمن نکوداشت مقام والای شهدا خاطرنشان کرد: شهید نه تنها زنده است که زنده کننده نیز است لذا شهید کار خدایی می‌کند.
حاجی‌صادقی با تصریح بر اینکه در جلسه شهید می‌آییم تا کسب حیات کنیم. آیا اسلام جز با شهادت امام حسین زنده ماند؟ در ادامه به چهار روز مهم دراسلام اشاره کرد و افزود: بعثت تاریخ تولد اسلام است، غدیر روز کمال اسلام است، عاشورا روز تضمین کننده حیات ابدی اسلام (نجات اسلام از مرگ) است و چهارم روز ظهور که هنوز فرا نرسیده است.
وی گفت: شهادت مزد پاداش است، همانطور که حاج قاسم عزیز فرمودند که شهید زندگی کنید تا خداوند شهید تو را از دنیا میبرد.
حاجی‌صادقی با اشاره به اینکه اسرائیل و آمریکا به این جمع‌بندی رسیده بودند که انقلاب اسلامی با حزب‌الله و انصارالله و نیروهای کل منطقه روز به روز پیش روی می‌کند و توقف ندارد، گفت: اینها نشستند و طراحی کردند و گفتند ابتدا باید دست‌های انقلاب اسلامی را قطع کنیم. ساده‌ترین آن حماس است. دوم حزب الله، سوم یمن انصارالله، چهارم حشدالشعبی و آخر هم ایران؛ اما نقطه شروع متوقف شدند و طوفان الاقصی را خدا آغاز کرد.
وی همچنین بیان کرد: رهبری گفتند اولین مسئله جهان اسلام فلسطین است و می‌بینیم فلسطین اکنون ادبیات جهان انسانیت شده است؛ و ما فروریختن قدرت مدرنیسم غرب را دیدیم.
نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اشاره به اراده قوی مردم غزه گفت: اینکه زن و بچه‌ها اراده خود را حفظ کردند برترین پیروزی است.
وی در مورد عملیات وعده صادق گفت: نام این عملیات را خدا داد. شبی که بنا بود، آیه وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ إِسْمَاعِیلَ ۚ إِنَّهُ کَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَکَانَ رَسُولًا نَبِیًّا برای انتخاب نام عملیات انتخاب شد وچه نام پر محتوایی؛ و رهبری فرمودند جواب محکمی می‌دهیم این کار را انجام دادیم.با جسارت عملیات را آغاز کردیم و دنیا در مقابل این حرکت کم آورد.
حاجی صادقی با اشاره به ضعف اراده و جرأت آمریکا ادامه داد: آمریکا هم قدرت دارد، اما جرأت لازم را ندارد.
وی در ادامه و ضمن گرامیداشت شهادت شهید مطهری گفت: اولاً اینکه شهادت این بزرگوار برای شما روز مربی و روز عقیدتی است این افتخار است. اما باید به اینکه اشاره کنم، شهید مطهری یکی از محور‌های تلاشش این بود که سبک زندگی ما را سبک زندگی مومنانه کند و می‌گوید من بر اساس علم کتاب نمینویسم بلکه به نیاز مخاطب نگاه می‌کنم.
حاجی‌صادقی افزود: مطهری شاکله هر انسان وامتی را دو چیز میدانداول معرفت‌ها، آگاهی‌ها، علم‌ها (مغز) و دوم گرایش ها، تعلق‌ها ودلبستگی‌ها وانسان به طور کلی یعنی آگاهی‌ها و تعلقات بعضی از انسان‌ها جز دنیا را نمی‌بینند و نمی‌خواهند و علت از نظر قرآن معرفت هاست، چون علم آن را ندارند.
وی خاطر نشان کرد: پیام شهید مطهری به مربی‌ها این است که مربی باید دو کار انجام دهد، مغز انسان‌ها را با معارف الهی اشباع کند و قلب انسان را با گرایش‌ها و ارزش‌های والای معنوی پر کند تا دشمن نتواند مغز و قلب جوان‌ها را تصرف کند و ما امروز نیازمند این هستیم جهادتربیتی راه بیندازیم وآگاهی‌های مردم را زیاد کنیم.
نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادامه داد: باید با روش طبیب گونه جلو برویم و به سراغ جوان‌ها برویم، باید ارزش‌های زیبای خدا را به جوان‌ها نشان دهیم؛ باید نشان دهیم با خدا بودن چقدر لذت دارد تا لذت‌های زودگذر را فراموش کنند و درک کنند لذت واقعی این نیست.
در پایان مراسم از خانواده شهدا و ایثارگران و مربیان نمونه عقیدتی سیاسی در سپاه فجر تجلیل بعمل آمد.
انتهای پیام/424/.
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند